Filolog w prostej linii pochodzi od filologi. Ta zaś jest zaliczana do nauk humanistycznych zajmujących się badaniem literatury. Badanie literatury jest określeniem bardzo ogólnym co dla wielu może być niewystarczające. Literatura to treści zawarte w formie pisanej jak i w przekazie ustnym. Nie oznacza to, że każda wypowiedziana czy napisana treść jest dziełem literackim. Nad tym co może być zaliczone do dzieła literackiego decyduje zazwyczaj znawca języka, określany często jako filolog.
Filolog czy każdy może nim być?
Najprościej można odpowiedzieć, że tak, każdy może być filologiem. Co prawda, żeby nie było to zbyt łatwe, wymyślono, że filologiem można nazywać osobę, która skończyła odpowiedni kierunek studiów. W Polsce osobę, która ukończyła studia o kierunku nazywanym potocznie „polonistyką”, nazywa się polonistą lub filologiem polskim. Podobnie rzecz się ma w stosunku do osób kończących studia nauczające o innych języka np. anglistyka – filologia angielska, germanistyka – filologia germańska itp.
Filolog musi wykazywać się doskonałą znajomością danego języka, a na to składa się sporo różnych czynników w tym znajomość innych poza literackich nauk, takich chociażby jak historia, filozofia, etnografia, archeologia.
Czym zajmuje się filolog?
Odpowiedź jest prosta: filolog zajmuje się zgłębianiem wiedzy o języku oraz jego interpretacją. W powszechnym znaczeniu, nauczyciela języka np. polskiego, nazywa się filologiem polskim lub polonistą. Nie jest to precyzyjne, ponieważ nauczyciel języka zajmuje się jedynie przekazywaniem wiedzy o języku, mówiąc krótko uczy pisania, czytania, ortografii, gramatyki, pisania tekstów oraz interpretacji tekstów. Jeśli nauczyciel języka nie zgłębia wiedzy o tym języku, nie do końca zasługuje na miano filologa.
Inne poza nauczaniem zadania, wykonywane przez filologa.
Tu można wymienić sporo pokrewnych dziedzin związanych z językiem, mogących być domeną filologa. Filologia jako nauka o języku i literaturze jest młodym pojęciem i pojawiła się dopiero w połowie XIX wieku. Wcześniej nauką związaną z językiem była retoryka, ucząca wygłaszania publicznych mów i przemówień. Orator musiał wykazywać się doskonałą znajomością języka, ze wszystkimi jego niuansami.
Filolog może także zajmować się sprawdzaniem tekstów przed ich publikacją w ramach profesji znanej pod nazwą korektor, redaktor, recenzent. Posiadanie wiedzy z gatunku filologi dla wielu osób jest bardzo przydatne w tworzeniu tekstów reklamowych czy sprzedażowych w branży określanej ogólnie jako copywriting.